بررسی تنوع ریخت‌شناختی و ترکیب‎پذیری عمومی در بین خانواده‌های خواهر- بردار ناتنی سرخارگل

سرخارگل (Echinacea purpurea L.) یکی از گیاهان دارویی با ارزش از خانوادۀ کاسنی (Asteraceae) است که توانسته در دو دهة اخیر جایگاه مهمی در صنایع داروسازی پیدا کند. اندام­های مختلف گیاه به‎ویژه ریشه­های آن حاوی ترکیب‌های دارویی ارزشمندی است که در تحریک سامانة ایمنی بدن برای مقابله با عامل‌های ویروسی و باکتریایی اثرگذاری‌های شگرفی دارد. با توجه به ارزش اقتصادی شایان توجه و اهمیت دارویی سرخارگل، اصلاح و گزینش ژنوتیپ­های برتر از لحاظ ویژگی‌های ریخت‌شناختی (مورفولوژیک) و فیتوشیمیایی اهمیت بسزایی دارد. به‎منظور دستیابی به این هدف، این تحقیق بر پایۀ گزینش ژنوتیپ­های برتر و ارزیابی نتاج آن‌ها در یک جمعیت دارای تنوع، طراحی و اجرا شد. بدین ترتیب پس از آماده­سازی زمین، تیمار پیش‎رویشی بذرها و تولید نشاء گونۀ یادشده بر پایۀ طرح آزمایشی لاتیس ساده با دو تکرار کشت‌شده و مراحل فنولوژی و عملکرد زراعی آن‌ها شامل اندام‌های هوایی و یازده ویژگی دیگر بررسی شد. نتایج تجزیۀ واریانس داده­ها نشان داد که خانواده­های خواهر- برادر ناتنی (تیمار) تفاوت معنی­داری بر پایۀ همۀ ویژگی‌های مورد بررسی مانند سطح برگ، آغاز گلدهی، شمار غنچه، شمار گل، ارتفاع، قطر گل، وزن تر و وزن خشک در سطح 1 درصد داشتند. با توجه به نتایج، خانواده­های با شماره‌های 93، 72، 92 و 97 در ویژگی‌هایی مانند سطح برگ، شمار غنچه، شمار گل، ارتفاع، قطر گیاه، شمار انشعاب از قاعده و وزن خشک نسبت به دیگر خانواده­ها برتر بودند که با توجه به ترکیب‎پذیری عمومی شایان‌توجه آن‌ها، ترکیب بذرهای والدینی آن‌ها برای تشکیل جمعیت بهبودیافتۀ بعدی می‎تواند سودمند واقع شود.